Merknaam	Stofnaam
Betnelan®	Betamethasonvaleraat
Bethamethason	Betamethasonvaleraat
Celestoderm®	Betamethasonvaleraat
Topicorte®	Desoximetason
Ibaril®	Desoximetason
Cutivate®	Fluticason
Diprosone®	Betamethasondipropionaat
Elocon®	Mometason

Klasse 4

Merknaam	Stofnaam
Dermovate®	Clobetasol
Diprolene®	bethametasondipropionaat

Nieuwe ontstekings- en afweeronderdrukkende zalven

Er zijn sinds enige tijd twee nieuwe uitwendige anti-eczeem middelen op de markt, die anders werken dan hormoonzalven.

• Tacrolimuszalf 0,1% en 0,03% zalf (Protopic®): vergelijkbaar met klasse 2 hormoonzalf.
• Pimecrolimuszalf 1% crème (Elidel®): vergelijkbaar met klasse 1 hormoonzalf.

Het belangrijkste voordeel is dat er geen huidverdunning optreedt. De middelen kunnen vanaf tweejarige leeftijd worden voorgeschreven. Het remt de ontstekingsreactie van de huid en kan gebruikt worden bij kleine plekjes eczeem die opkomen. Langetermijnresultaten van de behandeling met deze zalven zijn nog niet bekend. Helaas zijn deze zalven niet sterk genoeg om een matig eczeem te onderdrukken. Door de Elidel® te smeren kan soms een eczeem opstoot voorkomen worden. De arts zal je er meer over uitleggen als je deze zalf gaat gebruiken.

Toepassing van hormoonzalf

• De arts bepaalt in eerste instantie de sterkte van de te gebruiken hormoonzalf.
• Leer goed te kijken naar de huid om te beoordelen welke sterkte zalf in welke situatie het beste is.
• Juiste klasse en juiste frequentie op het juiste moment. Dus geen klasse 3 bij licht eczeem en geen klasse 1 bij ernstig eczeem.
• Smeer alleen de eczeemplekken en de huid tot enkele centimeters eromheen in, behalve als er veel plekjes op één lichaamsdeel zitten. Smeer dan het hele lichaamsdeel in.
• Gebruik de fingertip unit om te bepalen hoeveel zalf er gesmeerd moet worden. Laat hormoonzalf ongeveer een uur inwerken voor er een neutrale basiszalf overheen te smeren. Anders verdun je de hormoonzalf en werkt deze minder goed.
• Bouw bij voldoende verbetering geleidelijk af, maar stop nooit zomaar in één keer (zie afbouwschema).
• Zoek naar de laagste frequentie van smeren om het eczeem, dat immers een chronische huidaandoening is, onder controle te houden. Dit betekent dat je gedurende een aantal weken bijvoorbeeld één of twee keer per week smeert.
• Houd globaal bij hoeveel zalf je smeert en hoe vaak; kijk bijvoorbeeld hoe lang het duurt voor een tube leeg is.
• Het kan zijn dat er op plaatsen waar de huid gevoeliger is een andere klasse hormoonzalf wordt voorgeschreven. Bijvoorbeeld het gelaat of rond de ogen en in huidplooien.

Fingertip-unit

Om te weten hoeveel medicinale zalf nodig is per lichaamsdeel, is het onderstaande schema gemaakt. Dit schema gaat uit van de vingertop als maateenheid.

1 FTU (= Fingertip unit) = ongeveer gelijk aan 0,5 gram zalf

	Hoofd/ Hals	Arm/ hand	Been/ voet	Buik	Rug	Hele lichaam .... FTU	Per week .... gram bij 1x per dag smeren
3- 12 maanden	1	1	1,5	1	1,5	8,5	30 gram
1- 2 jaar	1,5	1,5	2	2	3	13,5	50 gram
3- 5 jaar	1,5	2	3	3	3,5	18	65 gram
6- 10 jaar	2	2,5	4,5	3,5	5	24,5	85 gram
volwassene	2,5	4	8	7	7	40	140 gram

Afbouwschema van hormoonzalven

Gebruik de hormoonzalf dagelijks op de eczeemplekken totdat het eczeem verdwenen is. Stop nooit ineens met smeren van de hormoonzalf. De huid bestaat uit een aantal lagen en je wilt ook de onderste huidlaag bereiken. Het eczeem kan snel weer terugkomen als je te vroeg stopt. We raden aan een afbouwschema te volgen, waarin je steeds een dag per week minder smeert tot je helemaal stopt.

Criteria voor afbouwen:

• De roodheid neemt af.
• De huid voelt gladder aan.
• De jeuk is verminderd.

Afbouwen

• Je start met één keer smeren per dag; blijft dit goed gaan ga dan naar;
• Twee dagen stoppen (geen hormoonzalf smeren), 5 dagen wel smeren;
• Drie dagen stoppen, Vier dagen wel hormoonzalf smeren, enzovoort;
• Bouw af tot je uitkomt op nul of enkele dagen smeren in de week, bijvoorbeeld alleen in het weekend.

Start met één maal daags hormoonzalf gedurende één week en daarna afbouwen.

	Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Zaterdag	X	-	-	-	-	-	-
Zondag	X	-	-	-	-	-	-
Maandag	X	X	-	-	-	-	-
Dinsdag	X	X	X	-	-	-	-
Woens- dag	X	X	X	X	-	-	-
Donder- dag	X	X	X	X	X	X	-
Vrijdag	X	X	X	X	X	X	X

Soms ontstaat tijdens het afbouwen een verergering van het eczeem. Begin dan weer bij week één, smeer weer tot het eczeem weg is en bouw dan opnieuw af. Volg onderstaand schema als het afbouwen niet lukt omdat het eczeem weer opvlamt, neem eventueel contact op met de eczeemverpleegkundige.

	Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Zaterdag	X	X	-	-	X	-	-
Zondag	X	X	-	-	X	-	-
Maandag	X	X	X	-	X	X	-
Dinsdag	X	X	X	*	X	X	X
Woens- dag	X	X	X	X	X	X	X
Donder- dag	X	X	X	X	X	X	X
Vrijdag	X	X	X	X	X	X	X

Het kan soms beter zijn om twee keer per week de plaatsen waar het eczeem snel terug komt te blijven behandelen met hormoonzalf. Dat is beter dan dat het eczeem weer erg opleeft doordat je met zalf stopt en je vervolgens weer bij week één moet beginnen.

Mocht je eczeem snel verdwijnen dan kan onderstaand snelle afbouwschema gebruikt worden:

Volg dit schema bij snelle verbetering na 3 drie tot vier dagen

	Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Zaterdag	X	X	-	-	-	-	-
Zondag	X	-	-	-	-	-	-
Maandag	X	-	-	-	-	-	-
Dinsdag	X	X	X	-	-	-	-
Woens- dag	X	X	X	X	-	-	-
Donder- dag	X	X	X	X	X	-	-
Vrijdag	X	X	-	.	-	-	-

Naast het steeds minder vaak smeren, kun je ook afbouwen door naar een minder sterke hormoonzalf over te stappen. Dus van klasse 3 naar een klasse 2 zalf. Bouw niet verder af als er geen verbetering is, of als je merkt dat het eczeem weer terugkomt.

Medicijnen in de vorm van tabletten of druppels

De arts kan als toevoeging of bij onvoldoende resultaat ook medicatie in de vorm van tabletten of druppels voorschrijven.

Antihistaminica

Antihistaminica worden voorgeschreven bij ernstige jeukklachten. Dit is er in druppels/siroop of tabletten. Als bijwerking kunnen kinderen zich wat suffer voelen, waardoor ze rustiger worden en minder jeuk voelen en makkelijker in slaap vallen.

Antibiotica

Bij veel kinderen met eczeem spelen bacteriën op de huid een grote rol. Zij kunnen het eczeem negatief beïnvloeden en verergeren. Als het eczeem geïnfecteerd raakt, schrijft de arts een antibioticakuur voor. De kuur moet altijd afgemaakt worden, óók als de klachten al bijna zijn verdwenen.

Omgaan met jeuk

Goede uitvoering van de behandeling is het belangrijkste middel tegen jeuk!

Dagelijkse huidverzorging

Beperk contact met water en gebruik lauw water.

• Douche je kind niet dagelijks en niet te lang (vijf à tien minuten), water droogt de huid uit.
• Gebruik liever niet te warm water, hoe warmer het water hoe meer het de huid ontvet.
• Gebruik een zeepvervanger: ph neutraal, hypo allergeen en ongeparfumeerd. Gebruik bij voorkeur douche- of badolie. Dit gaat het uitdrogende effect tegen, irriteert niet en geeft een olielaagje. Bijvoorbeeld; Balneum®, Emulgatum®, Oilatum®. Houd er wel rekening mee dat zowel het bad als je kindje glad is!
• Was één keer per week het haar met een neutrale/ ongeparfumeerde shampoo. Dit om irritatie van de hoofdhuid te voorkomen.
• Na het douchen/baden de huid droogdeppen en direct inzalven met een neutrale zalf; hierdoor blijft de huid soepel en droogt de huid niet verder uit.

Wat te doen met zwemmen?

Laat je kind bij actief eczeem niet zwemmen. Is het eczeem rustig dan kun je de huid van je kind van te voren invetten om irritatie te voorkomen. Gebruik hiervoor geen lanette, omdat dit wit wordt in het water. Bespreek het inzalven van je kind met het badpersoneel, omdat de huid van je kind glad is.

Maatregelen om de jeuk tijdelijk te verlichten

• Zorg voor verkoeling, door koude omslagen, koele wijde kleding, blazen op de huid of naar buiten gaan.
• Zoek alternatief voor krabben, bijvoorbeeld samen wrijven, kloppen, knijpen of blazen.
• Masseer met een neutrale zalf, bij een vette huid glijden de vingertjes ook makkelijker weg bij het krabben.
• Vette zalf uit de koelkast gebruiken.
• Bij oudere kinderen kan mentholpoeder verlichting geven.
• Zorg voor afleiding.

Vermijd factoren die de jeuk verergeren

Kleding

• Laat je kind koele kleding dragen (katoen).
• Geen knellende, ruwe, prikkende kleding zoals wol, nylon.
• Knip merkjes uit kleding, deze zijn vaak hard en stug en kunnen irriteren.
• Een onbedekte huid is gevoeliger voor prikkels, dus ook in de zomer liefst dunne katoenen kleding laten dragen.
• Spoel kleding na het wassen zorgvuldig uit zodat er geen zeepresten overblijven.
• Gebruik geen wasverzachter, dit geeft irritatie op de huid. Een half kopje azijn kan een alternatief zijn voor wasverzachter.

Temperatuur en ventilatie

• Zet de verwarming thuis niet te hoog.
• Droge lucht kan jeuk verergeren bijvoorbeeld bij airconditioning. Zorg voor goede ventilatie.
• Warmte en transpiratie leiden vaak tot jeuk. Het is daarom belangrijk ervoor te zorgen dat de slaapkamer koel en fris is. Ook niet teveel dekens of een te warm dekbed gebruiken.

Overig

• Een regelmatig en rustig leven kan bijdragen aan een betere conditie van de huid.
• Zorg voor goede voeding en beweging.
• Vermijd rokerige ruimtes.
• Zorg voor schone, gladde en kortgeknipte nagels van handen en voeten.

Beperk beschadiging van de huid

• Zorg dat de nagels van je kind schoon, glad en kortgeknipt zijn.
• Pak de huid in met speciale verbandpyjama’s.
• Er zijn wantjes of handschoenen (katoen of zijde) met vingertjes voor kinderen. Ze kunnen nog wel krabben maar ze kunnen minder schade aan de huid aanrichten.

Verbandoveral/pyjama, antikrabpak, zalfpak, coater

Een verbandoveral beschermt de huid tegen ernstige beschadiging van de huid (door scherpe nagels) zonder het krabben onmogelijk te maken.
Wrijven kan namelijk nog wel. Dit heeft minder vervelende gevolgen en voorkomt frustratie bij je kind. De overal beschermt tegen infecties. De overal schermt de met zalf behandelde huid de hele nacht af, zodat meerdere malen smeren niet nodig is. Het pak is lichaamsomsluitend, maar de huid kan vrij ademen.

Het is een grote winst dat door de overal de huid beschermd wordt tegen krabben. De huid krijgt rust waardoor het genezingsproces zo optimaal mogelijk kan verlopen. Er zijn diverse firma’s die deze verbandoverals op de markt brengen en tot op heden worden deze vergoed door de ziektekostenverzekering. Bijvoorbeeld, Dermasilk®, Curaderm®, Padycare®, Dermacura®

Naast de verbandoveral kun je de huid verbinden met (buis)verband, Tubifast®. Voordeel hiervan is dat je plaatselijk kunt verbinden, bijvoorbeeld alleen de ellebogen of benen. Er zijn ook pyjama’s van hetzelfde materiaal op de markt, Tubifast Garments®. Deze zijn speciaal gemaakt voor de wet-wrap methode.

Zomer en zon

Het eczeem kan verergeren als de huid in contact komt met de eerste zonnestralen. Je kunt de huid het beste langzaam aan de zon laten wennen. Eerst vijf tot tien minuten en dan iedere dag iets langer. Bij gebruik van bepaalde zalven zoals Protopic en Elidel is het belangrijk zeer voorzichtig om te gaan met zonlicht.

Kinderen met eczeem moeten oppassen dat ze het niet te warm krijgen, gaan transpireren of verbranden. Vooral wanneer je kind zalven moet gebruiken om de droge huid soepel te houden kan dat een probleem opleveren. De zalf sluit de huid af en maakt dat de warmte niet weg kan. Er kunnen dan jeukende warmtebultjes ontstaan. Bovendien kan de huid verbranden als een vette zalf gesmeerd is voor blootstelling aan de zon. Het is op warme dagen dan ook beter om wat vaker met een crème te smeren en juist ’s avonds als het koeler is zalf te gebruiken.

Veel kinderen knappen op aan zee, van het water, de zoute zeelucht of de ontspanning. Dit geldt echter niet voor ieder kind. Het zoute water is vaak heilzaam, zout desinfecteert. Maar als je kind een actief eczeem heeft, prikt het water en vindt je kind het vaak weer niet fijn. Het is een kwestie van uitproberen. Vaak knapt een kind op van een vakantie. Waardoor het nu precies beter gaat is niet altijd goed te achterhalen. Mogelijk komt het door de combinatie van zon, zee, rust en ontspanning.

Bescherming

Bescherming tegen verbranding is voor iedereen nodig. Zonnehoedjes, petten en zonnebrillen zijn dan ook geen overbodige luxe. Je kunt de huid ook beschermen door het dragen van dunne katoenen, gekleurde en luchtige kleding. Witte kleding laat te veel zonlicht door. Bedenk dat in de schaduw, of onder de parasol, nog vijftig procent van de zonnestralen weerkaatst. Een gevoelige huid kan ook dan nog verbranden.

Voor iedereen geldt dat de volle zon vermeden moet worden tussen 11.00 uur en 15.00 uur. De zon staat dan op haar hoogst en schijnt dan het felst. Het is beter om kinderen jonger dan 12 maanden helemaal niet in de zon te zetten. Het is ook beter niet te lang in de zon te blijven, maar regelmatig af te koelen in de schaduw.

Wanneer je kind een actief eczeem heeft in de zomer is het raadzaam om ‘s avonds de hormoonzalf te smeren. 's Ochtends smeer je eerst de zalf of crème om de huid vet te houden en na een uur de zonnebrandcrème.

Zonnebrandmiddel

Bij de aanschaf en het gebruik van een zonnebrandmiddel let je op een aantal dingen. Hieronder volgen een aantal tips:

• Gebruik een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor die past bij het huidtype van je kind. Gebruik minimaal beschermingsfactor 20-30.
• Er zijn verschillende merken crèmes op de markt. De keuze is persoonlijk. Belangrijk is wel dat de crème de huid niet extra uitdroogt en irriteert. Probeer het product uit op een rustige huid, bijvoorbeeld aan de binnenkant van de onderarm. Is er na twee dagen smeren geen reactie op de huid te zien, dan kan de crème veilig worden gebruikt. Je hoeft dus niet perse dure merken te gebruiken, Nivea® kan bijvoorbeeld voor je kind prima werken. Merken die meestal goed verdragen worden zijn Vichy®, Roc® en Vision®.
• Smeer je kind een half uur voor het naar buiten gaat in.
• Beschermingsfactoren zijn getest met een dikke laag op de huid. Alleen dan is de bescherming betrouwbaar. Breng een zonnebrandmiddel daarom altijd royaal aan.
• Smeer regelmatig de huid opnieuw in. In elk geval om de twee uur en zeker na het zwemmen, na het afdrogen en bij flink transpireren. Smeer gevoelige zones zoals neus, oren en nek extra in.
• Waterproof producten zijn wel beter tegen water bestand, maar door afdrogen of zwemmen verdwijnt een deel weer van de huid. Zonnebrandmiddelen die voor de wintersport verkocht worden zijn vaak wat vetter en hechten beter aan de huid.
• Kinderen zien hoe ouders omgaan met bescherming tegen de zon. Geef daarom het goede voorbeeld.