Logo Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis.
 
Klik op deze knop om alle folders te doorzoeken.Zoek folders
Klik op deze knop om dit document te printen.Print pagina
Klik op deze knop om dit document als PDF te downloaden.Download PDF
Klik op deze knop om de tekstgrootte te vergroten.Grotere tekst
Klik op deze knop om de tekstgrootte te verkleinen.Kleinere tekst
Klik op deze knop om uit de preview mode te gaan.Verlaat preview

PiMS folder informatie logo

Neurologie

De ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson

De knop om deze folder als favoriet te markerenFavorietDe knop om deze folder per email door te sturen.Stuur door

Recent bent u bij uw neuroloog geweest en heeft u te horen gekregen dat u mogelijk de ziekte van Parkinson heeft. Hier vindt u meer informatie over dit ziektebeeld.


Wat is het?

De ziekte van Parkinson is een progressieve neurologische aandoening. Dat wil zeggen, het is een hersenziekte waarbij de klachten toenemen naarmate de ziekte langer bestaat.

Kenmerkende symptomen zijn bewegingstraagheid, stijfheid, beven en loopstoornissen.
Vaak wordt gesproken over een Hypokinetisch Rigide syndroom (HKRS).
Het HKRS omvat zowel de ziekte van Parkinson, als atypische parkinsonismen. Atypische parkinsonismen zijn ziektebeelden die lijken op de ziekte van Parkinson, vanwege overeenkomende symptomen. Echter hebben deze ziektebeelden een ander beloop. Tot de atypische parkinsonismen behoren vasculaire parkinsonisme (t.g.v. doorbloedingsstoornissen); medicamenteus parkinsonisme; toxische parkinsonisme (blootstelling aan giftige stoffen); Multipele Systeem Atrofie (MSA); Progressieve Supranucleaire Parese (PSP), Corticobasale degeneratie en Lewybody dementie.

In Nederland zijn circa 60.000 mensen met de ziekte van Parkinson. Verwacht wordt dat dit aantal de komende jaren verder toeneemt. De ziekte van Parkinson kan zich op alle leeftijden uiten. Vaak tussen het 50e en 70e levensjaar. Circa 10% van de patiënten is jonger dan 45 jaar.

De ziekte van Parkinson is niet te genezen. Behandeling met medicatie richt zich op het verbeteren van de symptomen en daarmee behoud van kwaliteit van leven. Ook begeleiding van (paramedische) zorgverleners speelt hierin een belangrijke rol.

Oorzaak

Het is niet bekend wat er precies in de hersenen gebeurt bij iemand die de ziekte van Parkinson heeft. Waarschijnlijk zijn meerdere factoren verantwoordelijk voor het ontstaan ervan.

Bekend is dat een groot deel van de klachten wordt veroorzaakt door een tekort aan dopamine in de hersenen. De belangrijkste hersenkern die bij de ziekte van Parkinson wordt aangedaan is de zwarte kern (gelegen in de hersenstam). Deze kern bestaat uit zenuwcellen die dopamine produceren.

Dopamine is een boodschappersstof (neurotransmitter). De zenuwcellen die dopamine maken sterven geleidelijk af, waardoor andere gebieden in de hersenen (de basale kernen) minder goed gaan functioneren. De basale kernen zijn betrokken bij het uitvoeren van bewegingen, het handhaven van de lichaamshouding en het regelen van rustspanning in de spieren. Dit doen de basale kernen in samenwerking met de hersenschors, waar het uiteindelijke commando om in beweging te komen vandaan komt.
Het is niet bekend waarom deze zenuwcellen afsterven. Mogelijk spelen de achteruitgang van de hersenen, leeftijd, een abnormale samenklontering van het alfa-synucleïne eiwit (Lewy-lichaampjes) en omgevingsfactoren (o.a. blootstelling giftige stoffen), een rol. Erfelijke aanleg speelt bij de minderheid van de patiënten een rol (circa 10%).

Indien het aantal dopamine producerende zenuwcellen is afgenomen tot ongeveer 20% van het oorspronkelijke aantal ontstaan lichamelijke klachten.

dopamine

Diagnose

Aan de hand van uw klachten (die veelal aan één lichaamshelft beginnen) en lichamelijk en neurologisch onderzoek, stelt uw neuroloog de diagnose. Vaak is een CT- of MRI-scan van het hoofd verricht, om eventuele andere oorzaken van de symptomen zo veel mogelijk uit te sluiten.

Soms wordt met een DAT-SPECT-scan gericht gekeken naar de dopamine producerende zenuwcellen in de hersenstam. Bij de ziekte van Parkinson is deze scan afwijkend. Dit is geen routineonderzoek en gebeurt alleen in bijzondere gevallen, bijvoorbeeld als de neuroloog twijfelt of uw verschijnselen wel veroorzaakt worden door de ziekte van Parkinson.

Om de diagnose ziekte van Parkinson te stellen moet sprake zijn van tenminste bewegingstraagheid (bradykinesie) of het ontbreken/afnemen van automatische bewegingen (hypokinesie) en één of meer van de volgende klachten: stijfheid, beven en/of houdingsinstabiliteit.

Ook het verloop van de klachten is van belang. Soms wordt na een aantal jaar duidelijk dat het een ander ziektebeeld (atypisch parkinsonisme) betreft. Bijvoorbeeld indien een goede reactie op medicatie uitblijft of vanwege een snellere achteruitgang.
AP MP
Zekerheid over de diagnose kan alleen post-mortem (na overlijden) worden verkregen door neuropathologisch onderzoek, waarbij Lewy-lichaampjes en degeneratie afsterven) van dopamine producerende zenuwcellen kan worden aangetoond. Om deze reden wordt dan ook vaak gesproken over een werkdiagnose.

Symptomen

Bij de ziekte van Parkinson kunnen verscheidene klachten ontstaan, welke per patiënt verschillend zijn. Vaak ontstaan de klachten aan één zijde van het lichaam. In de loop der tijd kunnen de klachten zich uiten in beide lichaamshelften. Een onderscheid kan gemaakt worden in motorische (beweging) en niet-motorische klachten.

Motorische klachten:

Niet motorische klachten:

parkinson's disease symptoms

Behandeling – medicatie

De ziekte van Parkinson is niet te genezen. Behandeling met medicatie richt zich op het verbeteren van de symptomen en daarmee behoud van kwaliteit van leven.
De medicatie die aan u gegeven wordt is afhankelijk van uw klachten en uw leeftijd.

Eén van de bekendste medicijnen is Levodopa (Sinemet®), Madopar®). Levodopa wordt in de hersenen omgezet in dopamine. Stijfheid en traagheid worden hierdoor over het algemeen minder. Ook kan het effect hebben op het trillen.

Bij voorkeur dient u de Levodopa minimaal een half uur voor de maaltijd in te nemen. Of minimaal één uur na de maaltijd, wanneer u bijvoorbeeld de Levodopa vergeten bent.
Dit heeft te maken met de interactie met eiwitten. Eiwitten worden in het lichaam op dezelfde manier opgenomen als Levodopa. Indien u Levodopa tegelijkertijd met eiwitten (denk aan o.a. melkproducten/vleeswaren) inneemt werkt de Levodopa minder goed.

Een ander bekend medicijn is een dopamine-agonist (o.a Sifrol®). Een dopamine-agonist bootst de werking van dopamine na, waardoor stijfheid en traagheid afnemen. Ook kan het effect hebben op het trillen. Een nadeel is dat vaker bijwerkingen optreden, zowel op korte termijn (misselijkheid of slaperigheid) als op lange termijn (bv impulscontrole-stoornissen, zie blz 5, kopje niet-motorische klachten).

Na verloop van tijd gebruiken de meeste mensen met de ziekte van Parkinson een combinatie van medicijnen, op meerdere momenten van de dag.
Op den duur kunnen schommelingen optreden in het motorisch functioneren (fluctuaties). Bijvoorbeeld medicatie is sneller uitgewerkt of heeft een wisselende werking (ON-OFF verschijnsel). Ook kunnen onwillekeurige en overtollige bewegingen (dyskinesieën) ontstaan. Overtollige bewegingen zijn een bijwerking van de Parkinsonmedicatie. Het optreden van fluctuaties of dyskinesieën kan de neuroloog doen besluiten om medicatie toe te voegen of te verlagen.

Advanced therapie

Als motorische klachten niet langer adequaat behandeld kunnen worden door aanpassing van de orale medicatie, komt u mogelijk in aanmerking voor advanced (aanvullende) therapie. Dit omvat diepe hersenstimulatie (DBS), Apomorfine of Duodopa. Indien dit t.z.t voor u van toepassing is worden deze opties met u besproken.

Behandeling – (paramedische) zorgverleners

Naast een behandeling met medicatie is paramedische zorg waardevol voor behoud van kwaliteit van leven. Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis werkt nauw samen met (paramedische) zorgverleners die aangesloten zijn bij ParkinsonNet. Dit is een landelijk netwerk van zorgverleners die gespecialiseerd zijn in de ziekte van Parkinson.

Fysiotherapie

Het doel van fysiotherapie is het verbeteren en/of behouden van zelfstandigheid en veiligheid. De fysiotherapeut kan aandacht besteden aan het trainen van dagelijkse activiteiten, zoals lopen (freezing = ‘vastplakken’ aan de grond)/opstaan vanuit de stoel en draaien in bed. Ook kan hij/zij zich richten op conditietraining en/of valpreventie.

Ergotherapie

Het doel van ergotherapie is het behoud van zelfstandigheid in het dagelijks handelen. De ergotherapeut kan u begeleiden/adviseren op het gebied van wonen (persoonlijke verzorging, huishouden, zorg gezin, mobiliteit/vervoer), werken (betaald/onbetaald) en vrijetijdsbesteding (hobby’s, energieverdeling, dagindeling, schrijven/computer gebruik).

Logopedie

Logopedie richt zich op drie domeinen te weten: spraak, kauwen & slikken en speekselbeheersing.
De logopedist kan u leren hoe het beste om te gaan met deze symptomen.

Diëtist

De diëtist richt zich op het behoud van een goede voedingstoestand. Patienten met de ziekte van Parkinson hebben een hogere energiebehoefte. De diëtist kan een dieet voorschrijven, adviezen en/of uitleg geven t.a.v. bijvoorbeeld obstipatie en/of interactie Parkinsonmedicatie met eiwitten.

Psycholoog of POH (praktijkondersteuner huisarts):

De diagnose ziekte van Parkinson kan een grote impact hebben op uw dagelijks leven. Ongeveer de helft van de mensen met de ziekte van Parkinson ervaart psychische en emotionele problemen. Dit komt direct voort uit de ziekte zelf, maar ook doordat u of uw naasten zich moeten aanpassen aan veranderingen die samengaan met de ziekte. Een psycholoog (via de huisarts) of een POH kan u hierin begeleiden.

Parkinsonverpleegkundige

De Parkinsonverpleegkundige is gespecialiseerd in het begeleiden van zowel mensen met de ziekte van Parkinson als mensen met een atypische parkinsonisme. Ook begeleidt hij/zij uw naasten.
De Parkinsonverpleegkundige werkt nauw samen met de neuroloog en andere (paramedische) zorgverleners. U kunt bij haar/hem terecht met al uw vragen omtrent de ziekte van Parkinson en atypische parkinsonisme. Hij/zij signaleert klachten en bespreekt die met u. De Parkinsonverpleegkundige begeleidt u bij het gebruik van medicatie (voorlichting, medicatieadviezen). Ook kan hij/zij u leefstijladviezen geven en ondersteunen bij acceptatie-, psychosociale en relationele problemen. Daarnaast kan de Parkinsonverpleegkundige u adviseren bij het aanvragen van hulpmiddelen en het regelen van (thuis)zorg.

Uw afspraak

Een eerste afspraak maken

Voor een eerste afspraak heeft u een verwijzing van de huisarts of andere medisch specialist nodig. Voor bloedprikken hoeft u geen afspraak te maken. Veel afspraken zijn ook online te maken via het
PatiëntenPortaal.

Een vervolgafspraak maken of een afspraak wijzigen

U kunt ook uw vervolgafspraak gemakkelijk zelf plannen of een afspraak wijzigen via uw persoonlijk PatiëntenPortaal; mijn.vanweelbethesda.nl. Lukt het niet om uw afspraak digitaal te plannen en wilt u liever één van onze medewerkers spreken? Neem dan telefonisch contact op met het betreffende specialisme via het Afsprakenbureau op 0187 60 23 55. De poliklinieken zijn op werkdagen van 8.30-12.30 en 13.30-16.30 uur bereikbaar.

Meer informatie

Heeft u vragen of wilt u meer informatie? Kijk dan in uw persoonlijk PatiëntenPortaal, op onze website of vraag het aan uw zorgverlener via de BeterDichtbij app of telefonisch.

PatiëntenPortaal

Op ons PatiëntenPortaal mijn.vanweelbethesda.nl kunt u terecht voor veilige toegang tot uw medisch dossier, persoonlijke gegevens, het maken en inzien van afspraken en voorlichting over uw aandoening en/of behandeling. Het portaal is toegankelijk met behulp van uw DigiD.

BeterDichtbij app

Met de gratis BeterDichtbij app heeft u eenvoudig en veilig contact met uw eigen arts of andere zorgverlener. Wanneer uw e-mailadres en uw mobiele telefoonnummer correct geregistreerd zijn in ons systeem, ontvangt u na het maken van uw eerste afspraak een uitnodiging voor deze app.

Hulp nodig bij het PatiëntenPortaal of BeterDichtbij?

Neem contact op met de Digihulp van CuraMare via digihulp@curamare.nl of 0187 89 10 10 (tijdens kantooruren).

Vergoeding van uw zorgkosten

Niet alle zorg in het ziekenhuis wordt vergoed door uw zorgverzekeraar. U betaalt ook altijd de hoogte van uw eigen risico. Vraag vooraf bij uw zorgverzekeraar of uw behandeling in ons ziekenhuis vergoed wordt.



Foldernummer: P50
Laatst bijgewerkt op: 21-11-2023




Gerelateerde informatie:

Deze website maakt gebruik van cookies. Lees onze cookieverklaring .
Gezien