Veel mensen met een versleten kniegewricht hebben baat bij een operatie waarbij het kniegewricht vervangen wordt door een knieprothese. Zo’n operatie is geen kleinigheid en het herstel vraagt veel wilskracht en inspanning van de patiënt en zijn familie. Een goede voorbereiding zal zeker bijdragen aan een vlot herstel. U neemt deel aan het programma “Rapid Recovery”. Dit programma bevordert een snel herstel en verkort de gemiddelde opnameduur. Na de operatie richt het programma zich, ondersteund door goede pijnbestrijding, op het snel mobiliseren, vaak al op dezelfde dag. Dit resulteert in een sneller herstel en de mogelijkheid om zo spoedig mogelijk terug te keren naar uw actieve leven. Hier leest u Nieuwe knie, Rapid Recovery (deel 1) vindt u informatie over de nieuwe knie, de voorbereiding op de operatie, de opnamedag en de operatie. Deel 2 beslaat de periode na de operatie, de herstelfase en de eerste dagen thuis. We raden u aan om deze patiëntinformatie goed te bewaren en bij elk bezoek aan het ziekenhuis mee te nemen. Er staat informatie in waar u ook tijdens uw opname wat aan heeft.

Het kniegewricht

Een kniegewricht

Het kniegewricht is een scharniergewricht tussen het bovenbeen en het onderbeen. Er zijn drie botstukken betrokken bij de kniebewegingen.
Deze botstukken zijn het bovenbeen, het onderbeen en de knieschijf. Gewrichtsbanden verstevigen het kniegewricht. De banden bestaan uit lagen sterk bindweefsel. Het kniegewricht heeft een binnen- en buitenband. Deze zorgen voor zijdelingse stabiliteit van het kniegewricht. Midden in de knie, tussen het onder en bovenbeen, liggen de voorste en achterste kruisbanden.

Een gezond kniegewricht

Tussen het gewrichtskraakbeen van het bovenbeen en het scheenbeen bevindt zich zowel aan de binnen- als aan de buitenzijde een stukje kraakbeen, de zogenaamde binnen en buiten meniscus. De menisci passen de vorm van het gewrichtsoppervlak van het bovenbeen wat bolvormig is, en het onderbeen wat vlak is op elkaar aan. Daarnaast functioneren de menisci als schokdempers. Met behulp van spieren is het bewegen van het kniegewricht mogelijk.

Gewrichtsslijtage

Een aandoening van de gewrichten die bij veel mensen voorkomt, is gewrichtsslijtage. In medische termen wordt dit ‘artrosis deformans’ of kortweg ‘artrose’ genoemd. Artrose kan voorkomen in alle gewrichten van het menselijk lichaam, dus ook in het kniegewricht.

Een versleten kniegewricht

Door slijtage wordt de gladde kraakbeen laag van het gewricht aangetast en kan het zijn dat de kraakbeen laag uiteindelijk helemaal verdwijnt. De gewrichtsvlakken kunnen daardoor niet meer zo soepel langs elkaar glijden, met als gevolg dat het bewegen steeds moeilijker en pijnlijker wordt.

Klachten

Als u veel pijn heeft bij het (trap)lopen of lang staan, kan dat op een beschadigde of versleten knie wijzen. Ook bij het opstaan, voelt u pijn. Fietsen levert doorgaans de minste klachten op. In een gevorderd stadium treedt verstijving op: in sommige gevallen kunt u uw knie niet meer strekken. Ook kan zich een afwijkende stand van de knie ontwikkelen: een zogeheten X- of O-beenstand. In dat geval voelt uw knie in toenemende mate instabiel aan.

Er zijn verschillende mogelijkheden om de klachten te verminderen:

• Met behulp van pijnstillers die de arts voorschrijft.
• Door met een stok te lopen aan de kant van uw ‘goede’ knie.
• Met behulp van fysiotherapie. De fysiotherapeut zal door middel van oefeningen de pijn proberen te verlichten en uw kniegewricht zo beweeglijk mogelijk proberen te houden.
• Door af te vallen als u te zwaar bent.

Als slijtage zich voortzet, nemen klachten toe. Medicijnen en fysiotherapie helpen vaak niet meer. Een nieuwe knie is dan de beste oplossing.

Het behandeltraject voor de operatie

Verwijzing & afspraak

Met een verwijzing van uw (huis)arts gaat u voor het eerste bezoek naar de polikliniek orthopedie.

Poliklinisch onderzoek

Het onderzoek vindt plaats op de polikliniek Orthopedie en wordt in principe uitgevoerd door een van onze orthopeden of Physician Assistant (PA).
Vóór of tijdens de afspraak op de polikliniek wordt een foto van uw knie gemaakt.

U brengt mee:	U ontvangt:
Verwijzing huisarts Aanvraag foto	Patiënten informatie: Wegwijs in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis Preoperatieve Screening en anesthesie Nieuwe knie Rapid Recovery (deel 1) Rapid Recovery: met een nieuwe knie naar huis (deel 2)

Preoperatieve screening (POS)

U krijgt voorafgaand aan de operatie een preoperatief onderzoek op de POS poli. De anesthesioloog bespreekt met u wat voor soort verdoving u krijgt. Het is belangrijk dat u het informatie boekje “Preoperatieve Screening en Anesthesie” goed doorleest voor uw bezoek aan de POS poli.
De verpleegkundige neemt een anamnese bij u af (uw gezondheidstoestand) en geeft uitleg over de opname op de verpleegafdeling.
De apotheek bespreekt de medicijnen die u gebruikt.

U brengt mee:

Patiënten informatie: Pre Operatieve Screening en Anesthesie

Voorlichting

Vóór de operatie krijgt u een mail met een link die u voorlichting geeft over de operatie en de opname. Het is noodzakelijk dat u bij de POS poli bent geweest en de voorlichting via de mail hebt gezien voordat de operatie kan plaatsvinden.

De volgende hulpmiddelen kunnen praktisch of noodzakelijk zijn:

• Lopen met een hulpmiddel: bijvoorbeeld elleboogkrukken, een looprek, een rollator of een stok. (voor huur zie laatste pagina in dit boekje)
• Bukken: ‘helping’-hand (instrument om iets van de grond op te rapen).
• Aankleden: sok aantrekker, lange schoenlepel.
• Het is verstandig schoenen te dragen die vast aan de voet zitten en een brede hak hebben. Hoge hakken en slippers moet u de eerste 3 maanden vermijden.
• Douche en toilet: handgrepen in douche en toilet zijn praktische steunpunten. Een douchestoel of tuinstoel met een hoge rugleuning kan nuttig zijn.

Voorbereiding voor een knieoperatie

Stoppen met roken

Omdat nicotine de wondgenezing verstoort is het verstandig om voor de operatie te minderen (of nog beter) te stoppen met roken. Voor meer informatie over stoppen met roken kunt u terecht www.ikstopnu.nl.

Afvallen

Soms is het noodzakelijk uw gewicht te verminderen, omdat overgewicht een extra belasting voor de nieuwe knie vormt. Voor eventuele hulp schakel diëtiste of huisarts in, zij kunnen u hiermee verder helpen.

Bijzonderheden na POS bezoek en voor opname

Een knieprothese is gevoelig voor infecties. Als u zich grieperig voelt, koorts of een infectie heeft (bijvoorbeeld blaasontsteking, tandvleesontsteking, longontsteking etc.), in de week vóór opname, neemt u dan direct contact op met de polikliniek Orthopedie T 0187 60 71 16. Wij beoordelen of uw geplande operatie door kan gaan om (ernstige) complicaties te voorkomen.
Heeft u een wondje, of bijvoorbeeld een ingegroeide teennagel, bel dit dan door aan de poli het kan dan zijn dat u nog op de poli Orthopedie wordt gezien voor opname.

Vergeet niet om op tijd te stoppen met uw bloedverdunners voor de opname zoals met u is afgesproken op de POS poli.
Heeft u na het POS poli bezoek nog andere medicijnen gekregen, meldt dit dan bij het opname gesprek op de verpleegafdeling!

U brengt mee tijdens de opname:

Patiënten informatie: Wegwijs in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis Preoperatieve Screening en anesthesie Nieuwe knie Rapid Recovery, deel 1 Met een nieuwe knie naar huis, Rapid Recovery, deel 2

Dag van de operatie

Voorbereidingen voor de operatie

Wij raden u aan om de ochtend of avond voor de operatie thuis onder de douche te gaan. Dit in verband met de hygiëne tijdens de operatie.
Op de dag van operatie is het belangrijk dat u nuchter komt en de instructies hebt gevolgd uit “Preoperatieve Screening en anesthesie”.

Opname

Op de dag van opname meldt u zich bij de receptie. Zij verwijzen u door naar de afdeling. Op de afdeling maakt u kennis met de verpleegkundige. Tijdens het opnamegesprek wordt alles nog een keer met u doorgesproken over wat er op de Pos poli met u is afgesproken en geeft de verpleegkundige verdere uitleg over wat er gaat gebeuren. Neem uw medicatie mee om te controleren of deze goed in het systeem zijn gezet. De verpleegkundige zal dit met u doornemen.
Als het opnamegesprek gedaan is krijgt u speciale operatiekleding en -sokken aan.

De verpleegkundige rijdt u in uw bed van de afdeling naar de operatieafdeling. Hier bereidt de anesthesioloog u voor op de operatie. Tijdens het Preoperatief Spreekuur (POS) is met u besproken of u een algehele narcose of ruggenprik krijgt.

De operatie

Tijdens een operatie aan uw kniegewricht vervangt de orthopeed het aangetaste gewricht door een kunstgewricht (een prothese). De geblesseerde of beschadigde delen van de knie worden door kunstmatige onderdelen vervangen. Uw nieuwe knie bestaat dan uit een metalen onderdeel aan het uiteinde van uw dijbeen, een metalen en plastic tussendeel aan de bovenkant van het scheenbeen en, indien nodig, een plastic knop op de knieschijf. In de operatiekamer wordt de lucht continu ververst. De lucht is schoon, gefilterd en koud om bacteriën geen kans te geven om te overleven. Om het voor u aangenamer te maken dekken we u warm toe en blazen wij warme lucht over u heen. De medewerkers op de operatiekamers hebben ter voorkoming van infecties en voor hun eigen bescherming operatiekleding aan. Zij dragen lange blauwe jassen, mutsen en handschoenen.

Twee soorten operaties:

• Een gedeeltelijke knieprothese: alleen het versleten deel van de knie wordt behandeld. Deze operatie wordt meestal uitgevoerd als alleen een deel van de knie is versleten.
• Een complete knievervanging: de geblesseerde of beschadigde delen van de knie worden door kunstmatige onderdelen vervangen. Uw nieuwe knie bestaat dan uit een metalen onderdeel aan het uiteinde van uw dijbeen, een metalen en plastic tussendeel aan de bovenkant van het scheenbeen en, indien nodig, een plastic knop op de knieschijf.

Het kniegewricht wordt via een snee aan de binnenkant benaderd. De snede heeft een lengte van ongeveer twintig centimeter. De orthopeed verwijdert het versleten gewricht en bereidt het onder- en/of bovenbeen voor op de knieprothese. De prothesedelen worden met cement vastgezet aan het bot. Hierdoor kunt u de knie weer volledig belasten. De operatie duurt ongeveer een uur.

Pas op met infecties en ontstekingen voor uw operatie!

LET OP: als u een infectie of ontsteking heeft, kan de operatie niet doorgaan omdat u dan een vergroot risico heeft op problemen met de prothese. Het gaat bijvoorbeeld om infecties aan uw tenen of voet, ontsteking van uw tandvlees of uw huid, blaasontsteking of wonden. Daarnaast kan ook een verkoudheid of griep een risico zijn voor de operatie. Een behandeling bij de pedicure kort voor uw operatie is af te raden. Om infectie te voorkomen is hygiëne van de voet en teennagels erg belangrijk. Neem bij een van bovengenoemde aandoeningen zo snel mogelijk contact met ons op, zodat we kunnen beoordelen of de operatie moet worden uitgesteld. Secretariaat orthopedie is op werkdagen van 8.30 – 15.00 uur telefonisch bereikbaar op telefoonnummer 0187 607117.

Direct na de operatie

U verblijft korte tijd op de uitslaapkamer (verkoeverkamer). Hier worden uw hartslag en bloeddruk bewaakt. U heeft een infuus in uw arm waardoor u vocht, antibiotica en pijnstillers krijgt toegediend.
Als u weer goed wakker bent dan gaat u terug naar de verpleegafdeling. Hier zal de verpleging nog een aantal keer uw vitale functies meten. Na de operatie kunt u pijn hebben of misselijk zijn. Met behulp van medicijnen verlichten we de pijn zoveel mogelijk, zodat u sneller van de operatie kunt herstellen. Ook tegen de misselijkheid kunt u medicijnen krijgen. Heeft u een ruggenprik gehad dan heeft u in eerste instantie geen gevoel in de benen. Dit heeft te maken met de verdoving en trekt na verloop van tijd weg.

Om uw knie wordt direct na de operatie een speciaal drukverband voor de knie (spica) aangebracht om de kans op een nabloeding te verkleinen. In de spica zitten koelelementen die de pijn verlichten. U draagt de spica de operatiedag en de eerste nacht. Mocht u het idee hebben dat de spica te strak zit, geef dit dan door aan de verpleegkundige.

Als u geopereerd wordt, beweegt u minder. Hierdoor is er een kans op trombose (stolsels in het bloed). Om deze reden krijgt u na de operatie bloedverdunnende medicijnen in de vorm van injecties onder de huid (Fragmin).Deze zijn elke dag nodig tot vier weken na de operatie. Dit moet u thuis op een vast tijdstip bij u zelf gaan prikken. De verpleegkundige geeft u hierover instructies.

Complicaties

Geen enkele ingreep is zonder risico’s. Zo is ook bij deze operatie de kans op complicaties aanwezig zoals trombose, nabloeding, longontsteking of wondinfectie. Een zwelling rondom de wond na een prothese operatie (heup of knie) is normaal. Er is door de operatie een onderhuidse bloeding ontstaan, die een zwelling veroorzaakt. Het lichaam zorgt ervoor dat dit oude bloed weer wordt opgenomen in het lichaam. Dit kan echter wel een paar weken duren. De huid zal hierdoor ook vaster aanvoelen rondom de wond en het gebied daaromheen. De zwelling kan ook zakken in het been, waardoor het gehele been en soms ook de voet gezwollen kunnen zijn. Dit is een normaal verschijnsel. Wordt het been hierbij ook rood, warm, heeft u toename van de pijnklachten en/of koorts neem dan contact op met de poli Orthopedie.
Met een prothese blijft het risico van infectie bestaan. Bij een operatieve ingreep, het trekken van een tand of kies of wortelkanaalbehandeling is het belangrijk dat u vertelt dat u een kunstknie heeft. De arts kan u dan antibiotica geven, om het gevaar van infectie tegen te gaan.

Mogelijke complicaties zijn:

• Infectie van de geopereerde knie. Dit kan rond de operatie optreden, echter ook in de jaren erna. Dit kan omdat bijvoorbeeld een infectie elders in het lichaam zich verplaatst naar de knieprothese. Om infectie te voorkomen krijgt u tijdens de operatie antibiotica, gedurende de dag en nacht na de operatie.
• Trombose: Dit is een afsluiting van een bloedvat door een bloedprop. Het achterliggende lichaamsdeel krijgt dan geen zuurstof en voeding meer. Om dit probleem te voorkomen krijgt u bloedverdunners die u zichzelf moet toedienen met behulp van injecties. U krijgt hierover uitleg en begeleiding.
• Loslating van de prothese na langere tijd. De knieprothese kan dan eventueel weer vervangen worden.
• Soms is het buigen van de knie niet goed mogelijk en doet dit pijn: de prothese spoort niet goed met de knie. Stijfheid van het gewricht kan ook ontstaan bij onvoldoende oefenen.

De eerste dagen na de operatie

Infuus en controle foto

Als u voldoende drinkt, de bloedcontroles goed zijn en er geen medicijnen via het infuus hoeven te worden gegeven, mag op de dag na de operatie het infuus afgekoppeld worden.
De eerste dag na de operatie wordt een röntgenfoto van de geopereerde knie gemaakt, en wordt er bloed afgenomen om te controleren.

Hulp bij lichamelijke verzorging

Het is de bedoeling dat u zo snel mogelijk weer dingen zelf gaat doen. Uw knie is immers vervangen en verder bent u niet ziek. De eerste dag loopt u onder begeleiding van de verpleegkundige naar het toilet. De verpleegkundige zal u begeleiden bij het wassen. Wilt u gaan douchen dan is het verplicht dit zittend te doen vanwege gevaar van uitglijden.

Starten met oefenen

De dag van de operatie start u onder begeleiding van een fysiotherapeut met de looptraining. Als u thuis de trap op en af moet, leert u op de 1e of 2e dag traplopen. Het is de bedoeling dat u met een loophulpmiddel kunt lopen als u weer naar huis gaat. Tijdens de loopoefeningen is het raadzaam om makkelijk zittende kleding en stevige schoenen aan te hebben. De oefeningen staan beschreven in het informatieboekje “Rapid Recovery: met een nieuwe knie naar huis deel 2”. De fysiotherapeut hoopt in de ochtend en in de middag een keer langs te komen om alle oefeningen met u door te nemen. De rest van de oefeningen mag u hierna zelfstandig gaan oefenen. Tijdens de middag moet u proberen even te rusten, dit kan in de stoel of op uw bed.

Naar huis

Naar huis

De meeste mensen kunnen de volgende dag naar huis. Dit is vaak halverwege de middag. Voordat u het ziekenhuis verlaat zal uw fysiotherapeut met u een aantal oefeningen doen die u helpen de beweeglijkheid en kracht in uw gewricht terug te krijgen. U leert hoe u na thuiskomst op een veilige manier kunt traplopen, hoe u in en uit een zittende positie kunt opstaan. Wij raden u aan vrienden of familie in te schakelen om u thuis na de operatie bij te staan. De wond wordt verschoond op de dag van ontslag voordat u weggaat. Hierbij krijgt u een douchepleister op die nat mag worden.
U krijgt wondmateriaal mee naar huis. Op de 5e dag dat u thuis bent, verschoont u zelf uw pleister. Hiervoor heeft u informatie meegekregen van de verpleegkundige.
Mochten er problemen zijn dat de wond gaat lekken of dat uw wond rood gaat zien of pijn gaat doen, dan moet u direct contact opnemen met de polikliniek Orthopedie te bereiken van maandag tot en met vrijdag van 8.30 uur-17.00 uur,
T 0187 60 71 16 of 0187 60 71 17 of de verpleegafdeling 0187-607481 buiten kantoortijden. Voor verder informatie hierover zie informatieboekje “Rapid Recovery: met een nieuwe knie naar huis deel 2”.

Fysiotherapie

U oefent thuis onder begeleiding van de fysiotherapeut. U neemt al vóór opname contact op met een fysiotherapeut in uw directe woonomgeving voor een afspraak na ontslag. Het is de bedoeling dat deze fysiotherapeut u in de eerste week na ontslag aan huis bezoekt. De fysiotherapeut van het ziekenhuis zorgt voor de overdracht naar de fysiotherapeut bij u in de buurt, die voor de verdere nabehandeling zal zorgen. De vergoeding van de fysiotherapie thuis is afhankelijk van uw ziektekostenverzekeraar. Als u hier vragen over heeft kunt u contact opnemen met de fysiotherapeut die u thuis gaat behandelen.

Vervoer naar huis

Vervoer bij ontslag naar huis regelt u zelf. Vaak wordt de familie ingeschakeld. Is dat niet mogelijk dan kan de verpleegkundige een rolstoelbus/taxi regelen. De kosten hiervan zijn voor uw eigen rekening.

Overige Informatie

Hulpmiddelen huren/kopen

Voor het kopen van loophulpmiddelen (krukken en een looprek) kunt u terecht bij het Patiënten Service Bureau (PSB) in de polikliniek hal. Zij zijn geopend op werkdagen van 9.00-16.00 uur.
Voor overige hulpmiddelen kunt u terecht bij een thuiszorgwinkel. Thuiszorgwinkels zijn in heel Nederland beschikbaar. U vindt het adres van een thuiszorgwinkel in uw regio in het telefoonboek, de Gouden Gids of www.regelhulp.nl.