Jouw behandelend gynaecoloog heeft met je besproken dat je behandeld gaat worden met methotrexaat. Dat moet omdat er bij jou sprake is van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Wat is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (Extra Uteriene Graviditeit of EUG) heeft de innesteling buiten de baarmoeder plaatsgevonden, bijvoorbeeld in de eileider. De verschijnselen kunnen zijn: verschijnselen van een zwangerschap en later pijnklachten in de onderbuik of schouder en bloedverlies. Bij een ‘EUG’ spreken we van een niet goed aangelegde zwangerschap.

Hoe wordt een buitenbaarmoederlijke zwangerschap behandeld?

Om te voorkomen dat de cellen bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap verder gaan groeien, wordt je met cytostatica behandeld.

Wat zijn cytostatica?

Dit zijn medicijnen die de celdeling remmen. Snel delende cellen zijn bijvoorbeeld kankercellen, slijmvliescellen, of zwangerschapsweefsel. Er bestaan verschillende soorten cytostatica die voor verschillende vormen van kanker of andere ziektebeelden worden gebruikt. Jij krijgt het middel methotrexaat (MTX).

Hoe verloopt de behandeling met methotrexaat cytostatica?

Een verpleegkundige dient methotrexaat (50 mg/m2) toe via een injectie in je bilspier. Je krijgt de injectie meestal maar een keer, soms zijn meerdere injecties nodig. Hoeveel injecties je krijgt hangt af van het zwangerschapshormoon (ß HCG) in jouw bloed. Het laboratorium controleert of en hoeveel van dit hormoon in jouw bloed aanwezig is. Daaraan zien we of de kuur bij je aanslaat. Cytostatica zijn schadelijk voor mensen. Ze zijn immers bedoeld om de celgroei te remmen, maar ze tasten ook gezonde cellen aan. Verpleegkundigen die veel met cytostatica te maken hebben, dragen daarom beschermende hulpmiddelen, zoals een schort, handschoenen en een mond-neus-masker.

De gynaecoloog meldt je voor de behandeling met methotrexaat aan bij de dagbehandeling oncologie. Dit betekent niet dat je kanker hebt, maar methotrexaat mag niet door iedereen worden gegeven. Op de dagbehandeling oncologie werken verpleegkundigen die hiervoor zijn opgeleid. Je krijgt van de gynaecoloog de afspraken mee en ook de controle-afspraken voor na de toediening en zo nodig ook formulieren om bloed te laten prikken.

Zijn er bijwerkingen?

Cytostatica hebben niet alleen invloed op het zwangerschapsweefsel, maar ook op gezonde cellen. Daarom kunnen er bijwerkingen ontstaan, die gelukkig ook weer verdwijnen. Sommige mensen hebben meer last van bijwerkingen dan anderen. De ernst van de bijwerkingen heeft niets te maken met het resultaat van de behandeling. Als je veel last hebt van de bijwerkingen, mag je daaruit niet op voorhand opmaken dat de behandeling een goed effect heeft. Of omgekeerd: merk je er weinig van, dan wil dat niet zeggen dat de medicijnen geen invloed hebben.

Veel voorkomende bijwerkingen zijn:

Moeheid

Je kunt je sneller moe voelen. Probeer hieraan toe te geven en neem voldoende rust.

Misselijkheid, braken, slechte eetlust

Probeer, verdeeld over de dag, kleine hoeveelheden te eten. Heb je geen eetlust? Eet dan iets waar veel voedingsstoffen in zitten, zoals ontbijtdranken, potje fruitbabyvoeding door yoghurt of vla, een roomijsje. Gebruik altijd voldoende vocht (1,5 - 2 liter). Bij misselijkheid kan de arts een middel voorschrijven tegen misselijkheid. Ook cola drinken kan helpen.

Last van de mond

Probeer dit te voorkomen door de mond goed te verzorgen. Dit houdt in 4 x daags je tanden poetsen met een zachte borstel en daarna je mond spoelen met een zoutoplossing. Gebruik een afgestreken theelepel zout op een flinke beker lauw water. Je kunt ook kiezen voor chloorhexidine 0,12% om je mond te spoelen. Bij veranderingen of problemen raden wij je aan contact op te nemen met de verpleegkundige of jouw arts. Dat kunnen problemen met het mondslijmvlies zijn, maar ook bij andere zaken die je niet vertrouwt neem je contact met ons op.

Invloed op de huid

Soms kan de huid wat droog worden of verkleuren. Gebruik bij een droge huid extra bodylotion. Voorkom direct zonlicht.

Diarree

Sommige patiënten krijgen last van diarree. Als dit langer dan een week aanhoudt, moet je contact opnemen met het ziekenhuis.

Ogen

Sommige patiënten krijgen als gevolg van de kuur oogklachten, meestal een branderig gevoel. Jouw behandelend arts kan hier iets tegen voorschrijven.

Invloed op de menstruatie en op seksualiteit

Cytostatica kunnen veranderingen teweegbrengen in het verloop van de menstruatie. Tijdens de kuur blijft geslachtsgemeenschap mogelijk. Het kan zijn dat je tijdens de behandeling minder of geen zin hebt om te vrijen.

Invloed op het beenmerg

In het beenmerg worden verschillende soorten bloedcellen gemaakt. Witte bloedcellen, bloedplaatjes en rode bloedcellen. Cytostatica kunnen de beenmergfunctie beïnvloeden, waardoor er tijdelijk te weinig nieuwe bloedcellen worden gemaakt. Dit kan klachten veroorzaken:

• Witte bloedcellen beschermen tegen vormen van infecties. Bij een te lage waarde wordt de kans op infectie groter.
• Bloedplaatjes beïnvloeden de bloedstolling. Als er te weinig zijn, blijft een wondje langer bloeden. Er kunnen eerder blauwe plekken ontstaan.
• Rode bloedcellen zorgen ervoor dat de ingeademde zuurstof door het lichaam wordt vervoerd. Als er niet genoeg zijn kun je last krijgen van moeheid of duizeligheid (veroorzaakt door bloedarmoede).

Voor je aan een volgende kuur gaat beginnen, wordt bij de controle van jouw bloed onder meer gekeken of de bloedcellen nog in voldoende mate aanwezig zijn. Bij te lage waarden kan het zijn dat de kuur moet worden aangepast.

Leefregels tijdens de kuur

• Drink tenminste 1,5 liter per dag.
• Toilethygiëne: Na het plassen moet de wc goed doorspoelen omdat cytostatica ook via de urine worden uitgescheiden. De wc spoel je twee keer door met gesloten deksel. Dit doe je tot en met de derde dag na de kuur. Verwijder eventueel gemorste druppels urine van de wc-bril.
• Mondhygiëne: 4x daags tandenpoetsen met zachte borstel, 4x daags spoelen met een zoutoplossing of chloorhexidine 0,12% ter vermijding van slijmvliesontstekingen.
• Zon: Vermijd blootstelling aan de zon.
• Alcohol: Vermijd het gebruik van alcohol tijdens de behandeling.
• Pijnmedicatie: Vermijd het gebruik van aspirine en pijnstillers zoals NSAID's (o.a. ibuprofen, voltaren), antibiotica en vitaminepreparaten met foliumzuur. De pijnstiller paracetamol is wel toegestaan.
• Seks en zwangerschap. Tijdens de kuur blijft geslachtsgemeenschap mogelijk. De eerste drie maanden na de behandeling mag je niet zwanger worden. Gebruik daarom bij het vrijen een betrouwbaar voorbehoedsmiddel tot 3 maanden na toedienen van de MTX.

Heb je nog vragen?

Neem dan contact op met de afdeling gynaecologie. Tijdens het verpleegkundig spreekuur op maandag en donderdagmorgen van 9.00 uur tot 12.00 uur.
T 0187 60 77 40

Voor dringende vragen kun je bellen naar:
T 0187 60 74 11.

Vergoeding zorg

De basisverzekering vergoedt zorg die een zwangere nodig heeft. Dit betekent dat de kosten voor de verloskundige en gynaecoloog vanuit de basisverzekering worden vergoed. Wel kunnen er kosten (deels) ten laste komen van het verplichte eigen risico. Ook zijn er zorgvoorzieningen en behandelingen waarvoor je een eigen bijdrage moet betalen. Denk hierbij aan geneesmiddelen, laboratoriumonderzoek of kosten voor vervoer. In je zorgpolis kun je lezen welke zorg je vergoed krijgt door je zorgverzekering. Het type zorgpolis bepaalt bovendien of je zelf een zorgaanbieder mag kiezen.