Deze keuzehulp is bedoeld voor vrouwen die zwanger zijn en in een eerdere zwangerschap een keizersnede hebben gehad. Voor de huidige zwangerschap zal samen met jouw eventuele partner en jouw gynaecoloog een keuze gemaakt moeten worden over de manier van bevallen: het nastreven van een vaginale bevalling of een geplande keizersnede. In onderstaande tabel wordt aangegeven wat de opties inhouden.

In onderstaande tabel wordt aangegeven wat de opties inhouden.

Er wordt naar gestreefd om tijdig tijdens de zwangerschap samen met jouw gynaecoloog een voorlopige keuze te maken. Uiteraard kunnen zich later in de zwangerschap nog veranderingen voordoen die de keuze kunnen veranderen. Dit betekent dat de manier van bevallen, indien nodig, tussen de 36 en 40 weken wederom met je besproken zal worden.

Aan de hand van een stappenplan bespreek je met jouw gynaecoloog punten die belangrijk zijn bij het maken van een keuze tussen een vaginale bevalling en een geplande keizersnede.
Deze bespreekpunten zijn:

1. jouw eventuele voorkeur vóór het gesprek;
2. jouw ervaringen met een eerdere bevalling;
3. informatie over de voor- en nadelen en mogelijke complicaties van een vaginale bevalling of een geplande keizersnede;
4. jouw overwegingen bij het afwegen van beide opties;
5. de wensen en/of voorwaarden waaronder je voor een vaginale bevalling zou willen kiezen;
6. een voorlopige keuze;
7. hoe verder.

Stap 1

Voordat je deze keuzehulp doorneemt had je misschien al voor jezelf een voorkeur.
Waar gaat op dit moment je voorkeur naar uit?

• Een vaginale bevalling
• Een geplande keizersnede
• Niet van toepassing, ik heb nog geen voorkeur

Stap 2 Mijn eigen ervaring

Zijn er ervaringen vanuit de vorige bevalling die voor jou meewegen in jouw beslissing?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Wat zijn voor je andere belangrijke factoren, zoals ervaringen in de directe omgeving, die jouw beslissing rondom deze bevalling beïnvloeden?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Stap 3 Vergelijken

In stap 3 worden de voordelen, nadelen en risico’s van een vaginale bevalling en een geplande keizersnede besproken. Sommige nadelen die horen bij een geplande keizersnede komen ook voor bij vrouwen die alsnog een (spoed) keizersnede krijgen. In de onderstaande tabel staat een algemeen overzicht van wat een vaginale bevalling of een geplande keizersnede betekent voor de moeder, de baby en de kraamperiode. De kansen op complicaties en de gevolgen voor toekomstige zwangerschappen worden later in deze keuzehulp toegelicht.

Overzicht betekenis vaginale bevalling en geplande keizersnede

Wat is mijn kans dat het lukt om vaginaal te bevallen?

De totale kans op complicaties is kleiner bij vrouwen die vaginaal bevallen. Bij gemiddeld 70-75% van de vrouwen die dit probeert lukt dat ook en voor de totale groep is een geplande keizersnede dus niet beter. Echter, als jouw kans op slagen veel kleiner of groter is, kan dit in de keuze mogelijk wel meespelen.

Rekenmodel: jouw persoonlijke kans dat je vaginaal bevalt (vanaf 32 weken zwangerschap)

Vanaf 32 weken zwangerschap kunnen we jouw kans op slagen berekenen op basis van uw voorgeschiedenis en huidige situatie. Jouw gynaecoloog zal dit aan de hand van een rekenmodel voor je uitrekenen tijdens de afspraak.

Als je kiest voor een vaginale bevalling is jouw persoonlijke kans dat je ook daadwerkelijk vaginaal bevalt:

Wanneer de bevalling vóór de uitgerekende datum op gang komt, is de kans dat je vaginaal bevalt mogelijk groter. Als echter de bevalling ingeleid moet worden, is de kans dat je vaginaal bevalt wat kleiner, de rekenhulp moet dan opnieuw worden ingevuld.

Wat is de kans op ernstige complicaties bij mij of bij de baby?

Een complicatie waar mensen het meest bang voor zijn is een ‘uterusruptuur’: dit is het openscheuren van het oude litteken van de baarmoeder. De gevolgen van een uterusruptuur kunnen ernstig zijn voor de moeder en de baby, maar bij snel ingrijpen is het risico op blijvende gevolgen klein. De kans hierop varieert in de wereld van 2 tot 15 per 1000 vrouwen die een vaginale bevalling starten en is waarschijnlijk afhankelijk van risicofactoren zoals bijvoorbeeld het gebruik van medicatie bij een inleiding. We houden hier een gemiddelde aan van deze cijfers.

Risico op uterusruptuur per 1000 bevallingen

De kans dat er als gevolg van een uterusruptuur of andere mogelijke problemen bij de bevalling, ernstige gevolgen optreden, is erg klein en wordt hieronder beschreven.

Risico op sterfte per 1000 bevallingen

Risico ernstig letsel baby

De mildere complicaties bij een geplande keizersnede vergeleken met een vaginale bevalling bij elkaar wegen tegen elkaar op en komen in minder dan 5% van de gevallen voor. Bij een geplande keizersnede worden vaker ademhalingsproblemen gezien maar bij een vaginale bevalling meer problemen met de geboorte van de schouders. Deze verschillen zijn moeilijk tegen elkaar op te wegen en er is geen verschil in neurologische schade of lange-termijn-uitkomst. Er is dus geen verschil in de kans op blijvend ernstig letsel bij de baby.

Risico ernstig letsel moeder

De totale kans op ernstige complicaties bij de moeder (uterusruptuur, baarmoederverwijdering of operatieletsel) worden genoemd in onderstaande tabel. Voor de kans op complicaties is er verschil tussen vrouwen die daadwerkelijk vaginaal bevallen en vrouwen die alsnog bevallen via een niet geplande keizersnede, al dan niet met spoed.

Risico’s ernstige complicaties bij moeder per 1000 bevallingen

Heeft mijn keuze invloed op een eventuele toekomstige zwangerschap?

In de meeste gevallen zal na twee keizersnedes de volgende bevalling wederom een keizersnede zijn. Per ‘extra’ keizersnede neemt de kans op complicaties tijdens een volgende zwangerschap toe. De belangrijkste risico’s voor een volgende zwangerschap zijn: een grotere kans op een placenta praevia (placenta die voor de uitgang van de baarmoedermond ligt) en een ingegroeide placenta, waarbij de placenta in de wand van de baarmoeder vastgroeit. Ook is er meer risico op veel bloedverlies, een opname op de intensive care en het nodig zijn van het verwijderen van de baarmoeder. Uiteraard kunnen deze problemen met elkaar samenhangen en is het totale aantal een schatting van het aantal vrouwen dat met één of meerdere problemen te maken krijgt. Ook minder ernstige operatierisico’s zoals infecties komen vaker voor na meerdere keizersnedes.

Kans op optreden van ernstige complicaties bij toekomstige zwangerschappen per 1000 bevallingen

Samenvattend

In meer dan 95% van alle bevallingen treden geen ernstige complicaties op bij moeder of kind hoe je ook aan de bevalling begint: geplande keizersnede of vaginaal.

De kans op complicaties bij de moeder hangt wel samen met de uiteindelijke manier van bevallen. Bij vrouwen die daadwerkelijk vaginaal bevallen is de kans op ernstige complicaties het kleinst (2 op 1000), gevolgd door de groep met een geplande keizersnede (8 op 1000). Het grootste risico op complicaties heeft de groep die vaginaal begint maar alsnog een keizersnede krijgt (38 per 1000). Hiervan is echter maar in minder dan 5% van de gevallen echt sprake van spoed.

De kans op complicaties in de toekomst neemt toe bij elke extra keizersnede.

Stap 4 Mijn overwegingen

Hieronder kunt u aangeven wat voor u belangrijke onderdelen zijn om tot een beslissing te komen.

Stap 5 Wensen

Het kan zijn dat jouw keuze voor een vaginale bevalling afhangt van een aantal voorwaarden/wensen (bijvoorbeeld: goede pijnstilling, vlot verloop). Hieronder kun je opschrijven welke dat voor u zijn, zodat dit ook in jouw dossier kan worden opgenomen:
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

Stap 6 De voorlopige keuze

• Een vaginale bevalling
• Een geplande keizersnede

Stap 7 Hoe verder?

Je hebt samen met jouw arts een voorlopige keuze gemaakt. Je kunt, nadat je er nogmaals over hebt nagedacht, van mening veranderen. Ook kan het zijn dat de omstandigheden veranderen: er kan een reden zijn voor een inleiding, de baby kan te vroeg komen of de baby kan erg groot geworden zijn. Dit kan jouw slagingskans en daarmee ook jouw keuze veranderen.

Ook kan het zijn dat, indien je voor een geplande keizersnede hebt gekozen, de bevalling toch eerder op gang komt. Hierdoor kan het zijn dat de slagingskans van een vaginale bevalling beter wordt en dat je in dat geval toch een gewone bevalling zou willen.

Er wordt met je afgesproken om indien jouw medische situatie verandert, nogmaals deze keuzehulp door te nemen.

Inleiding van de bevalling na een keizersnede

Dit onderdeel van de keuzehulp is voor vrouwen die gekozen hebben voor een vaginale bevalling na een eerdere keizersnede en bij wie er nu een reden is om de bevalling te gaan inleiden.

Inleiden van de bevalling

Als een bevalling niet spontaan op gang komt, of als de bevalling om medische redenen eerder moet plaatsvinden, kan die worden ingeleid. Bij een inleiding wordt de bevalling op gang gebracht met een ballonnetje of met medicijnen. In de tabel hieronder staat weergegeven dat het inleiden van de bevalling gevolgen heeft voor de kans dat je daadwerkelijk vaginaal bevalt. Tevens is de kans op scheuring van het litteken van de baarmoeder (uterusruptuur) mogelijk iets groter bij het inleiden van de bevalling.

Inleiden na een keizersnede

Inleiding vaginale bevalling na een eerdere keizersnede

Heb je nog vragen?

Bovenstaande informatie zal je met de gynaecoloog bespreken tijdens het consult over jouw bevalling. Eventuele vragen kun je dan stellen. Je mag ook altijd contact opnemen met jouw verloskundige of gynaecoloog.

Vergoeding zorg

De basisverzekering vergoedt zorg die moeder en baby voor, tijdens en na de bevalling nodig hebben. Dit betekent dat de kosten voor de verloskundige, gynaecoloog en kraamverzorgende vanuit de basisverzekering worden vergoed. Wel kunnen er kosten (deels) ten laste komen van het verplichte eigen risico. Ook zijn er zorgvoorzieningen en behandelingen waarvoor je een eigen bijdrage moet betalen. Denk hierbij aan geneesmiddelen, laboratoriumonderzoek, kosten voor vervoer of de verplichte eigen bijdrage voor kraamzorg. In je zorgpolis kun je lezen welke zorg je vergoed krijgt door je zorgverzekering. Het type zorgpolis bepaalt bovendien of je zelf een zorgaanbieder mag kiezen.

De keuzehulp is ontwikkeld in het kader van de cesarean Section IMPLEmentation studie (SIMPLE) in het kader van een ZonMW project, subsidienummer 80-82315-97-10005.


Projectleiders
Dr. H.C.J. Scheepers, gynaecoloog perinatoloog, Maastricht UMC+
Dr. R.P.M.G. Hermens, IQ Healthcare Nijmegen

Arts-onderzoekers
Drs. S. Melman, E.N.C. Schoorel, E. Vankan. Maastricht UMC+

Projectgroepleden
Prof. Dr. J. G. Nijhuis, gynaecoloog perinatoloog, Maastricht UMC+
Dr. L.J.M. Smits, epidemioloog, Maastricht University
Prof. Dr. T van der Weijden, Maastricht University’
Dr. A. Kwee, gynaecoloog perinatoloog, UMC Utrecht
Dr. S.M. van Kuijk, epidemioloog Maastricht University
Prof. Dr. C.D. Dirksen, HTA deskundige, Maastricht UMC+

Expertpanel
dr. R. Aardenburg, Orbis medisch centrum, Sittard
dr. K. de Boer, Rijnstate, Arnhem
dr. T.H.M Hasaart, Catharina ziekenhuis, Eindhoven
mw. M. Nieuwenhuijze, Academie Verloskunde, Maastricht
Prof. Dr. J. G. Nijhuis, gynaecoloog perinatoloog, Maastricht UMC+
dr. M.G. Pampus, OLVG Amsterdam
Prof. dr. J.J.M van Roosmalen, LUMC, Leiden
dr F.J.M.E. Roumen, Atrium Medisch Centrum Parkstad, Heerlen
Prof. dr R. de Vries, Academie Verloskunde, Maastricht
dr. M.G.A.J Wouters, VU medisch centrum, Amsterdam
Prof. dr. B.W.J Mol , AMC, Amsterdam

© Dit product is auteursrechtelijk beschermd. De NVOG heeft toestemming gegeven om dit product te vermenigvuldigen of verspreiden.